Cuốn History Education and Conflict Transformation: Social Psychological Theories, History Teaching and Reconciliation do Charis Psaltis, Mario Carretero và Sabina Čehajić-Clancy biên tập là một công trình học thuật quan trọng về mối quan hệ giữa giáo dục lịch sử và quá trình hòa giải trong các xã hội xung đột. Sách đặt nền tảng trên lý thuyết tâm lý xã hội, phân tích cách ký ức tập thể, bản sắc dân tộc và những diễn ngôn lịch sử có thể duy trì hoặc vượt qua sự chia rẽ. Các chương trình giáo dục lịch sử không chỉ là truyền đạt kiến thức mà còn có vai trò định hình thái độ, niềm tin và khả năng chấp nhận sự khác biệt. Tập sách đưa ra nhiều nghiên cứu trường hợp ở các quốc gia từng trải qua chiến tranh, xung đột sắc tộc hoặc chính trị, từ đó rút ra bài học về việc sử dụng lịch sử như một công cụ hòa giải. Điểm nổi bật là sự kết hợp giữa lý thuyết hàn lâm và minh chứng thực tiễn, giúp người đọc hiểu sâu hơn về tác động xã hội của giáo dục lịch sử. Các tác giả nhấn mạnh rằng, việc dạy học lịch sử cần khuyến khích tư duy phản biện, đa chiều thay vì duy trì các “huyền thoại quốc gia” một chiều. Cuốn sách cũng đề xuất những hướng đi mới trong xây dựng chương trình và phương pháp giảng dạy lịch sử, nhằm nuôi dưỡng sự đồng cảm, công bằng và hòa bình bền vững. Đây là tài liệu quý cho các nhà nghiên cứu, giáo viên, và những người làm chính sách giáo dục trong bối cảnh toàn cầu nhiều xung đột hiện nay.
NỘI DUNG
Biến đổi xung đột và dạy học lịch sử:
Lý thuyết tâm lý xã hội và những đóng góp của nó 1
Charis Psaltis, Mario Carretero và Sabina Čehajić-Clancy
Phần I. Các góc nhìn toàn cầu và khu vực về viết sách giáo khoa, tổ chức xã hội dân sự và các biểu tượng xã hội
Viết sách giáo khoa lịch sử trong các xã hội hậu xung đột: Từ chiến trường đến địa điểm và phương tiện của biến đổi xung đột 37
Denise Bentrovato
Đối diện với lịch sử và hòa giải: Tổng quan về các cách tiếp cận của xã hội dân sự trong việc biến đổi các tường thuật xung đột 77
Rezarta Bilali và Rima Mahmoud
Biểu tượng xã hội về quá khứ trong các xã hội hậu xung đột:
Sự gắn bó với các tường thuật lịch sử chính thống và sự ngờ vực qua những mối đe dọa gia tăng 97
Charis Psaltis, Renata Franc, Anouk Smeekes, Maria Ioannou và Iris Žeželj
Phần II. Các góc nhìn tâm lý xã hội về thủ phạm và nạn nhân
Đấu tranh quyền lực trong việc ghi nhớ xung đột liên nhóm trong lịch sử: Các tường thuật bá quyền và phản kháng về cuộc “Chinh phục sa mạc” của Argentina 125
Alicia Barreiro, Cecilia Wainryb và Mario Carretero
Khi việc dạy học lịch sử trở thành Parrhesia: Trường hợp các tội ác thuộc địa của Ý 147
Giovanna Leone
Làm thế nào để dạy về Holocaust? Những trở ngại tâm lý trong giáo dục lịch sử ở Ba Lan và Đức 169
Michal Bilewicz, Marta Witkowska, Silviana Stubig, Marta Beneda và Roland Imhoff
Phần III. Quan điểm của sách giáo khoa và giáo viên trong các xã hội hậu chuyển đổi và hậu xung đột
Dạy học lịch sử như là ‘tuyên truyền’? Phong cách giao tiếp của giáo viên trong các xã hội hậu chuyển đổi 201
Katrin Kello và Wolfgang Wagner
Một sự xung đột trong giao tiếp? Can thiệp vào việc viết sách giáo khoa và phát triển chương trình tại Bosnia và Herzegovina sau cuộc chiến 1992–1995 231
Falk Pingel
Các tường thuật trong sách giáo khoa và chủ nghĩa yêu nước ở Belarus 257
Anna Zadora
Phần IV. Các can thiệp giáo dục và thay đổi xã hội
Giáo dục lịch sử và sự công nhận: Tiến tới hòa giải sau xung đột ở Cyprus 281
Charis Psaltis và Marios Vryonides
Sử dụng bảo tàng để dạy về xung đột và thúc đẩy hòa giải: Nghiên cứu trường hợp từ Nam Phi 307
Sabina Čehajić-Clancy và Brandon Hamber
Thúc đẩy năng lực phê phán và đồng cảm thông qua giáo dục lịch sử: Bài học từ dự án SHARE 331
Mario Carretero, Maria Rodríguez-Moneo và Sandra Pagès
Phần V. Kết luận
Giáo dục lịch sử và biến đổi xung đột: Kết nối lý thuyết, nghiên cứu và thực tiễn 357
Charis Psaltis, Mario Carretero và Sabina Čehajić-Clancy