Cuốn Going to the Sources: A Guide to Historical Research and Writing của Anthony Brundage là một hướng dẫn kinh điển dành cho sinh viên và nhà nghiên cứu lịch sử, giúp họ nắm vững toàn bộ quá trình nghiên cứu và viết bài học thuật trong lĩnh vực lịch sử. Với văn phong rõ ràng, dễ hiểu và giàu kinh nghiệm, Brundage đã tạo nên một cẩm nang thực tế, kết nối giữa lý thuyết nghiên cứu và thực hành viết sử.
Cuốn sách bắt đầu bằng việc giải thích mục đích và phương pháp của nghiên cứu lịch sử – nhấn mạnh rằng lịch sử không chỉ là việc ghi chép sự kiện, mà là quá trình đặt câu hỏi, tra cứu bằng chứng và diễn giải quá khứ. Tác giả hướng dẫn người đọc cách tìm kiếm, đánh giá và phân tích nguồn tư liệu sơ cấp và thứ cấp, đồng thời chỉ ra những sai lầm phổ biến mà sinh viên thường gặp khi làm nghiên cứu.
Brundage cũng cung cấp các chỉ dẫn cụ thể về cách ghi chú, trích dẫn, tổ chức tài liệu và xây dựng lập luận lịch sử logic, chặt chẽ. Phần hướng dẫn viết luận văn và bài nghiên cứu được trình bày tỉ mỉ, kèm nhiều ví dụ minh họa thực tế giúp người đọc dễ dàng áp dụng.
Điểm đặc biệt của cuốn sách là tinh thần “phê phán và trung thực học thuật” – khuyến khích người học luôn đặt câu hỏi, so sánh các cách diễn giải khác nhau và ý thức được vai trò của chính mình trong việc tái hiện quá khứ. Ngoài ra, các chương mới trong bản tái bản còn đề cập đến việc sử dụng tài nguyên kỹ thuật số và đạo đức nghiên cứu trong thời đại số.
Lời nói đầu
Chương 1: Hình dạng và kết cấu không ngừng thay đổi của quá khứ
- Khái niệm lịch sử tĩnh và động
- Sửa đổi cách nhìn về quá khứ
- Các hình thức mới của ý thức lịch sử
- Hướng tới “lịch sử của dân chúng”
- Người thiểu số và phụ nữ bước vào lịch sử
- Trường phái Annales và đo lường lịch sử (cliometrics)
- Tâm lý học và lịch sử
- Vi lịch (microhistory) và đại lịch sử (macrohistory)
- Chủ nghĩa hậu hiện đại
- Nhiều lối tiếp cận khác nhau đến quá khứ
Chương 2: Bản chất và đa dạng của các nguồn sử liệu lịch sử
- Nguồn sơ cấp
• Nguồn lưu trữ/ghi chép (manuscript sources)
• Nguồn đã xuất bản - Tác phẩm thứ cấp
• Sách
• Bài luận
• Bài viết tạp chí
• Luận văn và bài báo hội thảo
Chương 3: Tìm kiếm nguồn của bạn: từ thư mục thư viện trực tuyến tới các cơ sở dữ liệu
- Danh mục thư viện trực tuyến
- Tiêu đề môn học, từ khóa và từ trong tiêu đề
- Tạo và sử dụng thư mục nghiên cứu
- Thư mục đã xuất bản
- Chỉ mục và tóm lược (in và điện tử)
- Tìm bài viết học thuật
- Các cơ sở dữ liệu quan trọng khác
- Nghiên cứu lịch sử trên Internet
- Tìm tài liệu tham khảo hữu ích
Chương 4: Khai thác hiệu quả sách lịch sử: Đọc phê phán và đánh giá
- Nhu cầu đọc hiểu hiệu quả hơn
- Tìm hiểu về tác giả
- So sánh các công trình lịch sử tương tự
- Đánh giá một cuốn sách lịch sử
Chương 5: Vượt khỏi các nguồn văn bản: Việc sử dụng các phương tiện khác của nhà sử học
- Từ ngữ, hình ảnh và trí tưởng tượng lịch sử
- The Birth of a Nation: Giải trí, tuyên truyền và phản ứng phê phán
- Đọc, xem, suy ngẫm: một nghiên cứu điển hình
- Sự tích hợp đang tiến triển giữa văn bản và hình ảnh
Chương 6: Khám phá các cách diễn giải thay đổi: Bài luận lịch sử (Historiographic Essay)
- Chọn và tinh chỉnh chủ đề
- Nghiên cứu bài luận sử luận: một nghiên cứu điển hình
- Viết bài luận sử luận
- Các cách tiếp cận thay thế
Chương 7: Tương tác với các nguồn sơ cấp: Bài nghiên cứu
- Tìm kiếm một chủ đề khả thi
- Tìm nguồn sơ cấp
- Tiếp cận quá trình đọc
- Ghi chú
- Đề cương và cấu trúc bài viết
- Một số yếu tố của việc viết hiệu quả
- Tư duy cởi mở và trung thực về mặt trí tuệ
- Trích dẫn
- Ghi chú chân/trích dẫn
- Chỉnh sửa và sửa lại
- Nhìn lại lần cuối
Chương 8: Kết luận: Bản chất mở – kết thúc không đóng của lịch sử
Phụ lục A: Thư mục đã xuất bản
Phụ lục B: Các cơ sở dữ liệu lớn để tìm bibliographies
Phụ lục C: Định dạng ghi chú chân/ghi chú cuối
Phụ lục D: Định dạng thư mục bibliographic
Phụ lục E: Các viết tắt thường dùng
Đề xuất đọc thêm
Chỉ mục