History: An Introduction to Theory, Method and Practice của Peter Claus và John Marriott là một trong những tài liệu nhập môn lịch sử học có tính hệ thống và dễ tiếp cận nhất hiện nay. Cuốn sách mang đến cho người đọc — đặc biệt là sinh viên và giáo viên lịch sử — một bức tranh toàn diện về cách lịch sử được hình thành, được nghiên cứu và được diễn giải qua thời gian.
Tác giả bắt đầu bằng việc giải thích những câu hỏi nền tảng của sử học: Lịch sử là gì? Nhà sử học làm gì? Điều này giúp người đọc hiểu rằng lịch sử không chỉ là tập hợp các sự kiện, mà là quá trình xây dựng tri thức dựa trên nguồn tư liệu, phương pháp và diễn giải.
Một điểm nổi bật của cuốn sách là cách nó trình bày rõ ràng các trường phái lý thuyết từ cổ điển đến hiện đại — từ lịch sử chính trị truyền thống, Annales, Marxist, cho đến lịch sử văn hóa và “cultural turn”. Mỗi trường phái được minh họa bằng ví dụ cụ thể, giúp người đọc không cảm thấy mơ hồ trước những khái niệm phức tạp.
Phần về phương pháp sử học được viết rất thực tế, hướng dẫn người đọc cách làm việc với nguồn tư liệu, cách đặt câu hỏi, cách xây dựng lập luận và tính khách quan. Đặc biệt, sách còn đề cập đến những tranh luận đương đại như vai trò của ký ức, bản sắc và ngôn ngữ trong diễn ngôn lịch sử.
Ấn bản thứ hai được cập nhật với các hướng tiếp cận mới, bao gồm lịch sử toàn cầu, lịch sử môi trường và vai trò của công nghệ số trong nghiên cứu lịch sử. Điều này khiến cuốn sách trở nên phù hợp với bối cảnh học thuật hiện nay.
MỤC LỤC
Phần I. Bản chất của lịch sử
- Lịch sử là gì?
- Nhà sử học làm gì?
- Lý thuyết lịch sử: Những cách tiếp cận chủ đạo
- Diễn ngôn, ngôn ngữ và sự diễn giải trong lịch sử
Phần II. Trường phái và khuynh hướng trong sử học
- Lịch sử chính trị truyền thống
- Trường phái Annales và lịch sử xã hội
- Lịch sử Marxist
- Lịch sử văn hóa và bước ngoặt văn hóa (Cultural Turn)
- Lịch sử giới, chủng tộc và bản sắc
- Lịch sử toàn cầu và những diễn giải xuyên quốc gia
Phần III. Phương pháp luận trong nghiên cứu lịch sử
- Nguồn tư liệu: Loại hình, giá trị và giới hạn
- Làm việc với tư liệu sơ cấp
- Lập luận, chứng cứ và tính khách quan
- Viết nghiên cứu lịch sử: Cấu trúc, giọng điệu và phong cách
Phần IV. Những hướng tiếp cận mới
- Lịch sử môi trường và không gian
- Lịch sử số và công nghệ trong nghiên cứu lịch sử
- Ký ức tập thể, tưởng niệm và lịch sử công cộng
Kết luận
- Tương lai của lịch sử