Cuốn Reading Like a Historian của Sam Wineburg, Daisy Martin và Chauncey Monte-Sano là một trong những công trình đặt nền tảng cho đổi mới dạy học Lịch sử trong giáo dục trung học. Thay vì tiếp cận Lịch sử như chuỗi sự kiện cần ghi nhớ, các tác giả đề xuất một hướng đi sâu sắc hơn: đưa học sinh vào quá trình tư duy của chính các nhà sử học. Quan điểm này được thể hiện xuyên suốt qua việc nhấn mạnh tầm quan trọng của đọc hiểu tư liệu, phân tích nguồn, đối chiếu bằng chứng và xây dựng lập luận dựa trên chứng cứ.
Điểm nổi bật của cuốn sách nằm ở khả năng chuyển hóa những phương pháp nghiên cứu chuyên sâu của giới sử học thành các chiến lược sư phạm rõ ràng, dễ áp dụng trong lớp học. Các ví dụ thực tiễn được trình bày sinh động, cho phép giáo viên dễ dàng hình dung cách tổ chức hoạt động học tập, đặc biệt là thông qua những mô hình như “sourcing”, “corroboration” và “contextualization”. Bên cạnh đó, bộ mẫu bài học và hệ thống câu hỏi gợi mở giúp giáo viên có thể áp dụng ngay mà không cần chỉnh sửa quá nhiều, phù hợp với đa dạng đối tượng học sinh, kể cả những em có năng lực đọc hạn chế.
Không chỉ cung cấp phương pháp, cuốn sách còn đưa ra các bằng chứng nghiên cứu thuyết phục về tác động tích cực của việc dạy đọc như một sử gia. Học sinh khi được tiếp cận với nguồn tư liệu nguyên gốc thường trở nên hứng thú hơn, chủ động hơn và có khả năng ghi nhớ sâu hơn, bởi các em được trực tiếp “điều tra” quá khứ thay vì tiếp nhận thụ động. Tinh thần “đọc chậm – đọc sâu” được nhấn mạnh như chìa khóa giúp người học hiểu rõ bối cảnh và bản chất của các sự kiện lịch sử.
Với lối viết mạch lạc và cấu trúc khoa học, Reading Like a Historian không chỉ là tài liệu tham khảo mà còn là kim chỉ nam cho các giáo viên đang muốn triển khai dạy học Lịch sử theo định hướng phát triển năng lực. Cuốn sách góp phần quan trọng vào việc thay đổi cách nhìn về môn Lịch sử: từ một môn học nặng về ghi nhớ sang một lĩnh vực kích thích tư duy, khám phá và lập luận. Đây là tài liệu mà bất cứ giáo viên trung học nào mong muốn nâng cao chất lượng giảng dạy của mình đều nên đọc và vận dụng.
Mục lục
- Lời mở đầu
- Chương 1: Pocahontas cứu John Smith thật hay không?
- Tranh luận sử học
- Vì sao cần dạy về John Smith và Pocahontas?
- Cách sử dụng tài liệu trong lớp học
- Nguồn tư liệu và công cụ
- Tài nguyên gợi ý
- Chương 2: “Đứng vững” hay bỏ chạy?
- Jacob Douglas và Sam Wineburg
- Tranh luận sử học
- Vì sao cần dạy về Trận Lexington Green?
- Cách sử dụng tài liệu trong lớp học
- Nguồn tư liệu và công cụ
- Tài nguyên gợi ý
- Chương 3: Lincoln trong bối cảnh lịch sử
- Lincoln có phải là người phân biệt chủng tộc?
- Nguồn tư liệu
- Vì sao cần dạy về Lincoln và vấn đề chủng tộc?
- Cách sử dụng tài liệu trong lớp học
- Nguồn tư liệu và công cụ
- Tài nguyên gợi ý
- Chương 4: Ngày Columbus: 1892, không phải 1492
- Cách các nhà sử học đọc tài liệu
- Tổng thống Harrison trong bối cảnh
- Tranh luận, câu hỏi và quá trình nghiên cứu lịch sử
- Vì sao cần dạy về “Ngày khám phá”?
- Cách sử dụng tài liệu trong lớp học
- Nguồn tư liệu và công cụ
- Tài nguyên gợi ý
- Chương 5: Điện và công việc của phụ nữ: ai thực sự được lợi? Khi nào?
- Vì sao cần dạy về bà Lathrop?
- Cách sử dụng tài liệu trong lớp học
- Nguồn tư liệu và công cụ
- Tài nguyên gợi ý
- Chương 6: “Bụi để ăn, bụi để thở, bụi để uống”
- Câu chuyện nào chúng ta kể?
- Nguyên nhân của Cơn bão Bụi? Câu chuyện nào chúng ta kể?
- Vì sao cần dạy về Cơn bão Bụi?
- Cách sử dụng tài liệu trong lớp học
- Nguồn tư liệu và công cụ
- Tài nguyên gợi ý
- Chương 7: Rosa Parks và phong trào tẩy chay xe buýt Montgomery
- Phong trào tẩy chay xe buýt Montgomery trong bối cảnh
- Thách thức đối với học sinh
- Vì sao cần dạy về Rosa Parks và phong trào tẩy chay?
- Cách sử dụng tài liệu trong lớp học
- Nguồn tư liệu và công cụ
- Tài nguyên gợi ý
- Chương 8: Nháy mắt hay không nháy mắt: Khủng hoảng Tên lửa Cuba
- Những gì sách giáo khoa bỏ qua
- Vì sao cần dạy về Khủng hoảng Tên lửa Cuba?
- Cách sử dụng tài liệu trong lớp học
- Nguồn tư liệu và công cụ
- Tài nguyên gợi ý
- Phụ lục
- Ghi chú
- Chỉ mục
- Giới thiệu về các tác giả