Sự phát triển của trí tuệ nhân tạo (AI) và các công cụ viết AI đang gây ra mối lo ngại trong cộng đồng giáo viên.
Trong thời gian qua, các chuyên gia giáo dục đã thử nghiệm ChatGPT, và nhận ra rằng nó có những tác động đáng lo ngại đối với các hoạt động học tập truyền thống của học sinh. Học sinh có thể dễ dàng đăng ký các chương trình AI như ChatGPT và chỉ trong vài giây, học sinh có thể viết một bài luận đầy đủ về bất kỳ chủ đề nào. Hơn nữa, các bài luận này được viết rất hay đến nỗi giáo viên thường không thể phân biệt được giữa bài làm thực tế của học sinh và bài luận do AI tạo ra. Trên thực tế, nhiều học sinh đã gian lận mà không bị phát hiện.
Do đó, giáo viên ngày càng cần phải nhận thức được các xu hướng hiện tại trong các chương trình AI và cách sử dụng AI trong lớp học.
ChatGPT là gì?
ChatGPT là công cụ xử lý ngôn ngữ tự nhiên (NLP) do các công ty công nghệ như OpenAI phát triển. Chat GPT là một biến thể của mô hình ngôn ngữ GPT-3, một hệ thống máy học có thể tạo ra văn bản giống con người.
AI như ChatGPT là các chương trình được thiết kế để mô phỏng cuộc trò chuyện của con người. Các chương trình này có thể hiểu và phản hồi nhiều chủ đề khác nhau và có thể tạo ra văn bản được trình bày một cách mạch lạc.
Chương trình AI hoạt động như thế nào?
Nhiều người tỏ ra khá ngạc nhiên khi biết rằng các chương trình AI như thế này đã từng tồn tại trong một thời gian dài. Trong vài năm trở lại đây, mọi người đã có thể trả phí đăng ký hàng tháng cho các trang web như Jasper AI, cho phép tạo ra một bài luận dài hàng nghìn từ về bất kỳ chủ đề nào chỉ trong vài giây.
Khả năng một chương trình máy tính để tạo ra một bài viết dài vừa mạch lạc vừa chi tiết về bất kỳ chủ đề nào khiến nhiều người cảm thất rất ấn tượng. Trên thực tế, nhiều công ty đã bắt đầu sử dụng chúng để tạo ra các chương trình quảng cáo và các bài viết trực tuyến.
AI có thể làm được điều này vì nó sử dụng chính internet làm cơ sở kiến thức của mình. Các chương trình này truy cập vào nhiều trang web, trích xuất những gì nó tin là các thuật ngữ chính, định nghĩa và dữ liệu có liên quan, sau đó kết hợp tất cả những thứ này vào các câu được tạo tự động.
Kết quả là, một bài viết dài do các chương trình như vậy viết thường sẽ chính xác và hay. Lúc này, cả giáo viên và học sinh đều nhận thấy có thể sử dụng AI trong việc giải quyết các bài tập ở trường.
Học sinh sử dụng AI để viết các bài luận
Việc học sinh sử dụng các chương trình AI để tạo ra các bài luận là điều đáng lo ngại. Bất kỳ học sinh nào có quyền truy cập internet và sẵn sàng trả phí theo yêu cầu đều có thể sử dụng công nghệ này để gian lận. Ví dụ, một học sinh có thể yêu cầu chương trình “Viết một bài luận về lịch sử về nguyên nhân và hậu quả của Bệnh dịch hạch ở châu Âu”. Sau đó, trong vòng chưa đầy 10 giây, AI sẽ tạo ra một bài luận dài 800 từ về chủ đề này.
Điều đáng báo động nhất đối với giáo viên là, xét về mọi mặt và mục đích, chương trình đã viết một tác phẩm hoàn toàn mới. Khi đưa vào các công cụ kiểm tra đạo văn như Turnitin, tác phẩm sẽ hiển thị là 0% đạo văn.
Là giáo viên, chúng ta muốn đánh giá xem học sinh đã hiểu nội dung đã học trên lớp như thế nào. Trong nhiều năm, các bài luận viết được cho là cách tốt nhất để học sinh thể hiện khả năng học tập của mình.
Trên mạng xã hội, các giáo viên đang xôn xao về việc giáo viên tỏ ra lo ngại về những tác động của AI đối với các lớp học của mình. Thành thật mà nói: chúng ta không có cách nào để ngăn học sinh sử dụng các công cụ trực tuyến này để vượt qua các bài luận mà không cần nỗ lực thực sự.
Một số giáo viên đã lựa chọn cách giao bài kiểm tra để học sinh làm trực tiếp trên lớp thay vì bài tập về nhà là cách tốt nhất để tránh các vấn đề mà các chương trình AI tạo ra.
Tuy nhiên, tôi cho rằng sự phát triển của các công cụ AI cũng đã làm bộc lộ rõ những hạn chế của bài luận và phương pháp kiểm tra đánh giá truyền thống mà chúng ta đã sử dụng trong một thời gian quá dài. Ở một khía cạnh khác, chúng ta có thể thấy AI chính là chất xúc tác để cách mạng hóa cách thực hiện các bài luận lịch sử trong lớp học: một sự thay đổi mà đáng ra chúng ta cần thực hiện từ lâu.
Điểm yếu của các bài luận lịch sử truyền thống
Một trong những điểm yếu lớn nhất của các bài luận Lịch sử truyền thống dành cho học sinh là chúng chỉ yêu cầu học sinh lặp lại thông tin lịch sử cơ bản.
Trong suốt thời gian qua, giáo viên đã yêu cầu học sinh trình bày một sự kiện hoặc giai đoạn cụ thể trong lịch sử. Miễn là học sinh biết tên, ngày tháng, địa điểm và khái niệm chính quan trọng, các em có thể đưa chúng vào bài viết của mình. Mặc dù mất thời gian và công sức, nhưng những nhiệm vụ như vậy không khó về mặt trí tuệ.
Trên thực tế, mối quan tâm chính của giáo viên là học sinh có thể hoàn thành các bài tập này chỉ bằng cách diễn đạt lại thông tin tìm thấy trên Wikipedia. Một lần nữa, tất cả những gì học sinh cần chứng minh là thông tin chính, được viết lại bằng ngôn ngữ của riêng mình.
Trong những năm gần đây, học sinh đã có thể sử dụng một số AI khá cơ bản, chẳng hạn như Quillbot, để tự động viết lại các câu trên Wikipedia nhằm tránh đạo văn.
Thế hệ AI hiện tại chỉ đơn giản là đơn giản hóa những gì học sinh đã làm: sử dụng thông tin cơ bản được cung cấp trực tuyến và diễn đạt lại thành các câu dễ hiểu.
Trên thực tế, học sinh đã dựa vào sự hiểu biết sơ bộ về các chủ đề do Wikipedia cung cấp thay vì phân tích sâu hơn và tư duy phản biện. AI chỉ giúp học sinh thực hiện quá trình này nhanh hơn.
Các nhà giáo dục đã biết trong nhiều thập kỷ rằng chỉ yêu cầu học sinh nêu lại thông tin lịch sử cơ bản bằng lời của chính mình chỉ thúc đẩy tư duy bậc thấp.
Đã có nhiều khuyến nghị về việc sử dụng tư duy bậc cao nhiều hơn trong các bài luận về Lịch sử trong một vài năm gần đây. Tuy nhiên, các trường học và giáo viên vẫn chưa muốn thay đổi các bài tập lỗi thời như thế này. Trong bối cảnh khối lượng công việc của giáo viên ngày càng tăng, hầu hết giáo viên đều cảm thấy e ngại trước mọi sự thay đổi.
Vì vậy, chính những thách thức mà giáo viên phải đối mặt từ các chương trình AI mới lại trở thành động lực mà chúng ta cần để cải thiện các bài tập đánh giá mà chúng ta giao cho học sinh.
Hướng phát triển đối với các bài luận lịch sử
Rất may là có một loại đánh giá bài luận dành cho giáo viên Lịch sử có thể giải quyết vấn đề về nội dung do AI tạo ra: bài luận lịch sử dựa trên nguồn tư liệu.
Hiện tại, tất cả các chương trình AI đều có một điểm yếu chính. Cụ thể là chúng không biết cách đưa các tư liệu lịch sử vào bài viết của mình. AI không chỉ không thể xác định đúng các tư liệu lịch sử cho bất kỳ chủ đề nào mà còn không thể trích xuất thành công các trích dẫn quan trọng hoặc đưa chúng vào một lập luận, diễn giải lịch sử mạch lạc.
Hơn nữa, AI không có khả năng phân tích và đánh giá các nguồn như vậy, cũng như không tổng hợp được những trích dẫn này một cách mạch lạc thành các câu. Nói một cách đơn giản, khả năng phê phán và khai thác các thông tin từ tư liệu vẫn còn quá phức tạp đối với các chương trình này.
Mặc dù các thuật toán AI có thể xử lý một lượng lớn dữ liệu và xác định các mô hình và xu hướng, nhưng chúng không thể kết hợp thông tin từ các tư liệu.
Ví dụ, một thuật toán AI có thể xác định được những từ được nhắc đến nhiều nhất trong một tư liệu gốc, nhưng nó có thể không hiểu đầy đủ ý nghĩa hoặc hàm ý của những từ này trong bối cảnh rộng hơn của tư liệu hoặc khoảng thời gian mà tư liệu được viết.
Do đó, các bài luận về lịch sử dựa trên việc khai thác tư liệu là những nhiệm vụ tư duy bậc cao mà học sinh và giáo viên nên sử dụng. Thực tế là các nhiệm vụ này đòi hỏi nhiều lớp phức tạp, nghĩa là sẽ còn rất lâu nữa AI mới có thể bắt chước được chúng.
Cuối cùng, việc phân tích và đánh giá các tư liệu lịch sử đòi hỏi phải hiểu sâu sắc về bối cảnh lịch sử và khả năng tư duy phản biện về thông tin được trình bày. Mặc dù thuật toán AI có thể là công cụ hữu ích trong quá trình này, nhưng chúng không thể thay thế các kỹ năng và chuyên môn của các nhà sử học được đào tạo.
Đối với những giáo viên muốn tránh các vấn đề do AI tạo ra và thực sự tham gia vào tư duy bậc cao với học sinh của mình, các bài luận về lịch sử dựa trên việc phân tích các nguồn tư liệu là giải pháp tốt nhất.
Kết luận
Việc học sinh sử dụng công nghệ AI để gian lận trong các nhiệm vụ học tập không nên là điều khiến giáo viên lo lắng. Thay vào đó, nó nên được coi như một động lực thúc đẩy giáo viên tìm kiếm những điều mới mẻ trong quá trình thiết kế các nhiệm vụ học tập cho học sinh. Thay vì sử dụng các bài luận dựa trên kiến thức lỗi thời, chúng ta nên thúc đẩy tư duy phản biện thông qua các bài luận dựa trên nguồn tư liệu.
Nhìn chung, việc sử dụng AI trong các bài luận lịch sử của học sinh làm nổi bật những điểm yếu rõ ràng của các bài luận truyền thống và cung cấp một phương pháp tiếp cận thay thế khuyến khích tư duy phản biện và phân tích.
Bằng cách tập trung vào việc sử dụng các tư liệu gốc và tư liệu thứ cấp làm yếu tố cốt lõi của các bài luận lịch sử, học sinh có thể phát triển sự hiểu biết sâu sắc hơn về quá khứ và các kỹ năng cần thiết để thành công trong thế giới hiện đại.
Do đó, giáo viên Lịch sử không nên lo lắng về tác động của các bài luận do AI tạo ra, miễn là chúng ta chuyển trọng tâm giảng dạy của mình sang việc sử dụng các tư liệu lịch sử một cách có phê phán trong lớp học.
Giáo viên Lịch sử
(Bài viết trên website thuộc bản quyền của Dự án Giáo viên Lịch sử, việc sử dụng một phần hoặc toàn bộ bài viết phải được sự đồng ý chính thức của tác giả và có trích dẫn nguồn đầy đủ.)