(55) Review cuốn: Xây dựng năng lực ngôn ngữ trong môn khoa học xã hội: Các chiến lược để cải thiện kĩ năng đọc hiểu và tư duy phản biện

Cuốn Building Literacy in Social Studies: Strategies for Improving Comprehension and Critical Thinking của Donna Ogle, Ron Klemp và Bill McBride là một tài liệu xuất sắc dành cho giáo viên muốn nâng cao năng lực đọc hiểu và tư duy phản biện của học sinh trong môn Khoa học Xã hội. Cuốn sách ra đời từ thực tế rằng nhiều học sinh gặp khó khăn khi tiếp cận văn bản lịch sử, địa lý hay công dân, vì vậy cần có các chiến lược đọc hiểu chuyên biệt.

Ba tác giả, đều là những nhà nghiên cứu và giảng dạy có kinh nghiệm lâu năm, đưa ra nhiều chiến lược cụ thể giúp học sinh không chỉ hiểu nội dung mà còn biết phân tích, đánh giá và đặt câu hỏi. Sách cung cấp hướng dẫn chi tiết, ví dụ thực tế, và các công cụ như sơ đồ tư duy, graphic organizers, và quy trình đọc hiểu theo từng bước.

Một điểm nổi bật là cuốn sách nhấn mạnh mối liên hệ giữa đọc hiểu và phát triển công dân dân chủ. Theo tác giả, lớp học môn xã hội nên là môi trường nơi học sinh được thảo luận, tranh luận và hình thành ý kiến độc lập dựa trên hiểu biết của mình. Từ đó, việc dạy đọc không chỉ là dạy kỹ năng ngôn ngữ mà còn là dạy cách tư duy, phản biện và hành động có trách nhiệm.

Sách cũng hướng dẫn giáo viên cách giúp học sinh phát triển vốn từ vựng học thuật, đọc hiểu văn bản khó, làm việc với nguồn tư liệu sơ cấp và thứ cấp, cũng như cách sử dụng báo chí và nguồn thông tin trực tuyến một cách có chọn lọc.

Điểm mạnh của cuốn sách nằm ở sự cân bằng giữa lý thuyết và thực tiễn: mỗi chương đều kết thúc bằng các hoạt động có thể áp dụng ngay trong lớp học. Tuy nhiên, để đạt hiệu quả, giáo viên cần thời gian chuẩn bị kỹ lưỡng và sẵn sàng thay đổi cách tổ chức lớp học truyền thống.

Nhìn chung, đây là một tài liệu thiết thực, truyền cảm hứng và có tính ứng dụng cao. Nó giúp giáo viên không chỉ “dạy học sinh đọc môn xã hội” mà còn giúp các em biết suy nghĩ, phân tích và tham gia – đúng tinh thần của một môn học hướng tới hình thành công dân hiểu biết và có tư duy phản biện.

Lời nói đầu
Phần 1

1. Đọc các văn bản môn Khoa học Xã hội
2. Nuôi dưỡng việc học chủ động trong lớp học môn Khoa học Xã hội
3. Dạy từ vựng cho học sinh lớn hơn
4. Tổ chức lớp học hướng tới sự tham gia dân chủ
5. Thúc đẩy tham gia công dân
   Phần 2
6. Các chiến lược cho việc đọc sách giáo khoa
7. Các chiến lược cho việc đọc nguồn sơ cấp và thứ cấp
8. Các chiến lược cho việc đọc báo chí và tạp chí
   Phụ lục

• Phụ lục A: Ví dụ về một đơn vị học – (Unit Example)
• Phụ lục B: Sơ đồ đồ họa và tài nguyên cho phát triển từ vựng
• Phụ lục C: Bài kiểm tra về tham gia công dân và tài nguyên cho thúc đẩy tham gia công dân
  Tài liệu tham khảo (Bibliography)
  Chỉ mục Index)
  Giới thiệu về tác giả