(66) Review cuốn sách Making History

Cuốn sách Making History là một đóng góp đáng kể cho lĩnh vực giáo dục lịch sử, đặc biệt trong bối cảnh các trường học tại Úc. Tác giả Tony Taylor và Carmel Young đặt ra một câu hỏi cơ bản: dạy lịch sử không chỉ là kể lại các sự kiện, mà là giúp học sinh hiểu cách lịch sử được kiến tạo — cách các nhà sử học làm việc với bằng chứng, lập luận và tưởng tượng.

Điểm mạnh lớn của cuốn sách là sự kết hợp giữa lý thuyết và thực hành. Các chương đầu bàn về những khái niệm như “hiểu biết lịch sử” và “bản chất của học tập lịch sử”, sau đó chuyển sang những chủ đề cụ thể như chương trình giảng dạy, giáo dục công dân và vai trò của công nghệ trong việc dạy và học lịch sử.

Tác phẩm đặc biệt nhấn mạnh đến năng lực tư duy lịch sử: học sinh được khuyến khích đặt câu hỏi, phân tích nguồn tư liệu và nhìn nhận sự kiện từ nhiều góc độ. Theo tinh thần đó, lịch sử trở thành một quá trình khám phá và giải thích, chứ không phải chỉ là ghi nhớ.

Một điểm đáng chú ý là cuốn sách không chỉ dành cho giáo viên chuyên sử, mà còn hướng tới những người dạy các môn xã hội – nhân văn nói chung. Cách trình bày cởi mở, dễ hiểu giúp độc giả ở nhiều trình độ khác nhau đều có thể tiếp cận.

Cuốn sách cũng là tài liệu hữu ích cho việc phát triển nghề nghiệp của giáo viên, cung cấp hướng dẫn về thiết kế bài học, lựa chọn chủ đề và tổ chức hoạt động học tập. Qua đó, người dạy có thể giúp học sinh học lịch sử như một quá trình nghiên cứu.

Dù vậy, một số phần của sách vẫn còn mang tính khái quát, nhất là khi nói về ứng dụng công nghệ trong dạy học. Ở những môi trường có điều kiện hạn chế, việc thực hiện các khuyến nghị có thể gặp khó khăn.

Ngoài ra, dù tác giả thừa nhận ảnh hưởng của hệ thống kiểm tra và chương trình cứng nhắc đối với giáo viên, phần này chưa được khai thác sâu như mong đợi. Tuy nhiên, cuốn sách vẫn giữ được tinh thần cải cách và khuyến khích đổi mới phương pháp dạy học lịch sử.

Phong cách viết của Taylor và Young vừa chặt chẽ vừa gần gũi. Các ví dụ lớp học, câu hỏi phản tư và hướng dẫn hoạt động giúp giáo viên dễ dàng áp dụng vào thực tế giảng dạy.

Với các giáo viên ở Việt Nam, cuốn sách này cũng mang lại nhiều gợi ý đáng giá: phát triển tư duy lịch sử, khuyến khích học sinh tranh luận, đặt câu hỏi, và hiểu lịch sử như một lĩnh vực sống động, gắn liền với hiện tại.

Mục lục

Lời cảm ơn – trang ii
Thông báo pháp lý – trang iii
Mục lục – trang iv
Lời giới thiệu – trang v
Hướng dẫn sử dụng ấn bản Making History này – trang vi

Chương 1: Gắn kết với quá khứ – trang 1
Chương 2: Bản chất của việc học lịch sử – trang 12
Chương 3: Hiểu biết lịch sử (Historical Literacy) – trang 28
Chương 4: Xây dựng hoạt động học tập và thực hành – trang 70
Chương 5: Lịch sử và giáo dục công dân – trang 105
Chương 6: Giáo dục lịch sử và công nghệ thông tin – truyền thông (ICT) – trang 131
Chương 7: Người giáo viên lịch sử trong công việc giảng dạy – trang 156
Chương 8: Vị trí của môn Lịch sử trong chương trình học ở nhà trường – trang 171

Tài liệu tham khảo – trang 179

20