(63) Review sách: Dạy học Khoa học Xã hội theo hướng phát huy tính chủ động của học sinh
Teaching Social Studies That Matters: Curriculum for Active Learning của Stephen J. Thornton và Nel Noddings là một tác phẩm sâu sắc dành cho những người quan tâm đến việc giảng dạy Khoa học Xã hội theo hướng tư duy phản biện và học tập chủ động.
Teaching Social Studies That Matters: Curriculum for Active Learning của Stephen J. Thornton và Nel Noddings là một tác phẩm sâu sắc dành cho những người quan tâm đến việc giảng dạy Khoa học Xã hội theo hướng tư duy phản biện và học tập chủ động.
Cuốn sách đặt câu hỏi căn bản: “Điều gì thực sự có ý nghĩa khi dạy và học môn Khoa học Xã hội?” – từ đó mở ra một cách tiếp cận nhân văn, phản tư và giàu tính thực tiễn.
Thornton và Noddings cho rằng dạy học không nên chỉ truyền đạt sự kiện, mà phải giúp học sinh suy nghĩ về các vấn đề xã hội, đạo đức và công dân. Họ khuyến khích giáo viên hướng đến mục tiêu hình thành những con người biết quan tâm, có trách nhiệm và hiểu biết lịch sử.
Cuốn sách cung cấp nền tảng lý luận vững chắc về triết lý giáo dục xã hội học, đồng thời trình bày các phương pháp giúp học sinh tham gia tích cực như học qua tranh luận, dự án, và phản tư đạo đức.
Điểm nổi bật là sự kết hợp giữa tư tưởng thực hành của Thornton và triết lý “care ethics” của Nel Noddings – giúp việc dạy học trở nên gần gũi, nhân bản và gắn liền với đời sống thực tế.
Tác giả cũng đề cập đến vai trò của giáo viên như người định hướng, khơi gợi câu hỏi thay vì áp đặt câu trả lời.
Ngôn ngữ sách rõ ràng, lập luận chặt chẽ nhưng vẫn giàu cảm xúc và tính nhân văn.
Đây là cuốn sách cần thiết cho các nhà giáo, đặc biệt là những người muốn làm mới chương trình Khoa học Xã hội, đưa học sinh từ vị trí “người nghe” trở thành “người hành động”.
Lời mở đầu – Nel Noddings
Lời cảm ơn
Giới thiệu: Làm cho môn Khoa học Xã hội trở nên có ý nghĩa
- Tại sao vai trò “người gác cổng” quan trọng hơn cả việc thay đổi chương trình học
Định nghĩa môn Khoa học Xã hội
Trao đổi về mục tiêu (Aims Talk)
Nội dung và phương pháp giảng dạy
Sự quan tâm và nỗ lực của học sinh - Chương trình Khoa học Xã hội đã được tổ chức như thế nào?
Sự hình thành của Khoa học Xã hội như một môn học ở trường
Nhà phát triển chương trình học nên bắt đầu từ đâu?
Khoa học Xã hội như một ngành khoa học xã hội:
– Khảo sát Lịch sử Hoa Kỳ
Khoa học Xã hội như giáo dục xã hội: Vấn đề của nền dân chủ - Mục tiêu phải có ý nghĩa
Tầm quan trọng của việc bàn luận về mục tiêu
Học sinh như một nguồn hình thành mục tiêu
Xã hội như một nguồn hình thành mục tiêu
Học thuật như một nguồn hình thành mục tiêu - Hướng tới một chương trình học cân bằng và linh hoạt
Khái niệm hóa việc lập kế hoạch chương trình học
Mối liên hệ giữa mục tiêu và nội dung môn học
Giáo viên và chương trình học
Xem xét lại chương trình học - Phương pháp
Cải cách chương trình và sự lãng quên các phương pháp
Từ chương trình học đến phương pháp
Lựa chọn phương pháp một cách có nguyên tắc - Nội dung: Xây dựng nền tảng tri thức có ý nghĩa
Cần lựa chọn nội dung như thế nào
Tri thức lịch sử và tri thức xã hội học
Tích hợp các lĩnh vực trong Khoa học Xã hội
Kết nối nội dung với kinh nghiệm của học sinh - Đánh giá: Đo lường điều thực sự quan trọng
Đánh giá quá trình học tập thay vì chỉ kết quả
Đánh giá mang tính hình thành và phản hồi
Sử dụng đánh giá như một công cụ học tập
Thách thức trong việc đánh giá năng lực tư duy - Giáo viên như người kiến tạo chương trình học
Tự chủ của giáo viên trong thiết kế bài học
Vai trò của kinh nghiệm và phản tư
Cộng tác chuyên môn và học hỏi lẫn nhau
Giáo viên như người học suốt đời - Từ lớp học đến công dân: Khoa học Xã hội cho hành động
Giáo dục công dân tích cực
Học tập qua tham gia xã hội
Liên kết kiến thức với hành động cộng đồng
Nuôi dưỡng tinh thần trách nhiệm xã hội
Kết luận: Khi việc dạy Khoa học Xã hội thật sự có ý nghĩa
Tài liệu tham khảo
Chỉ mục (Index)
