(08) Review sách Tư duy lịch sử giáo dục những học sinh của thế kỉ XXI

Cuốn Thinking Historically: Educating Students for the Twenty-First Century của Stéphane Lévesque là một công trình quan trọng trong lĩnh vực giáo dục lịch sử. Sách tập trung vào việc giải thích bản chất của “historical thinking” – Tư duy lịch sử – và cách đưa nó vào dạy học để học sinh không chỉ ghi nhớ sự kiện mà còn biết phân tích, đánh giá và hiểu ý nghĩa của quá khứ. Tác giả đưa ra khung khái niệm gồm các yếu tố như ý nghĩa lịch sử, sự thay đổi và liên tục, bằng chứng, tiến bộ và suy tàn, cùng với sự đồng cảm lịch sử. Đây là những công cụ giúp học sinh nhìn nhận quá khứ một cách đa chiều và gắn với hiện tại.

Điểm mạnh của cuốn sách là sự kết hợp chặt chẽ giữa lý thuyết và các nghiên cứu thực tiễn trong và ngoài Canada, mở rộng tầm nhìn cho độc giả. Lévesque khẳng định vai trò quan trọng của tư duy lịch sử trong việc hình thành công dân có khả năng phản biện, nhất là trong bối cảnh thế kỷ XXI đầy thông tin và tranh cãi về ký ức tập thể. Tuy nhiên, hạn chế là sách thiên về khung lý thuyết, chưa đưa ra nhiều hoạt động dạy học cụ thể, và phần lớn ví dụ mang tính phương Tây nên khó áp dụng nguyên vẹn ở các bối cảnh giáo dục khác.

Dù vậy, cuốn sách vẫn mang tính nền tảng, khuyến khích giáo viên đổi mới phương pháp và nhấn mạnh rằng học lịch sử là rèn luyện tư duy chứ không chỉ học thuộc sự kiện. Nó phù hợp cho giáo viên, nhà quản lý và những ai quan tâm đến việc cải cách giảng dạy lịch sử, đồng thời có thể truyền cảm hứng để thiết kế các bài học sinh động và gần gũi hơn với học sinh trong thế kỷ XXI.

NỘI DUNG

Lời nói đầu vii – PETER SEIXAS
Lời cảm ơn xi

1 Giới thiệu ……………………………………………………………………………………………………… 3
2 Bản chất của Lịch sử và Tư duy Lịch sử ………………………………………………………… 18
3 Điều gì quan trọng trong quá khứ? – Ý nghĩa lịch sử ……………………………………. 39
4 Điều gì đã thay đổi và điều gì vẫn giữ nguyên? – Sự liên tục và thay đổi ……… 62
5 Những điều thay đổi là tiến bộ hay thụt lùi? – Tiến bộ và suy tàn ………….……. 87
6 Chúng ta hiểu thế nào về những dấu vết của quá khứ? – Bằng chứng ……..… 112
7 Làm sao có thể hiểu những tiền nhân có hệ quy chiếu đạo đức khác biệt? – Sự đồng cảm lịch sử 140
8 Kết luận ……………………………………………………………………………………………………….. 170

Chú thích …………………………………………………………………………………………………………. 175
Thư mục ………………………………………………………………………………………………………….. 197
Mục lục tra cứu ……………………………………………………………………………………………….. 217