Sử dụng AI trong dạy học Lịch sử: Đừng sợ, hãy…
Trong giáo dục, điều này lại càng rõ nét hơn. Mỗi khi một công nghệ mới xuất hiện, chúng ta thường phản ứng bằng sự phân vân, lo lắng, thậm chí là sợ hãi. Chúng ta sợ rằng cái mới sẽ làm đảo lộn những thói quen cũ, phá vỡ vùng an toàn đã được thiết lập qua nhiều năm tháng. Chúng ta sợ mất kiểm soát - sợ rằng con người sẽ bị thay thế, rằng học sinh sẽ ỷ lại, rằng tri thức sẽ bị bóp méo. Nhưng có lẽ, trước khi sợ, ta nên nhớ lại hành trình mà mình đã đi qua.
Con người vốn luôn có xu hướng e dè trước những điều mới mẻ. Trong giáo dục, điều này lại càng rõ nét hơn. Mỗi khi một công nghệ mới xuất hiện, chúng ta thường phản ứng bằng sự phân vân, lo lắng, thậm chí là sợ hãi. Chúng ta sợ rằng cái mới sẽ làm đảo lộn những thói quen cũ, phá vỡ vùng an toàn đã được thiết lập qua nhiều năm tháng. Chúng ta sợ mất kiểm soát – sợ rằng con người sẽ bị thay thế, rằng học sinh sẽ ỷ lại, rằng tri thức sẽ bị bóp méo. Nhưng có lẽ, trước khi sợ, ta nên nhớ lại hành trình mà mình đã đi qua.
Khi tivi xuất hiện, người lớn lo rằng trẻ con sẽ mải mê xem mà quên học hành. Rồi khi internet phủ sóng, người ta lại lo học sinh sẽ chỉ biết chat chit, chơi điện tử. Khi máy tính điện tử trở thành vật dụng quen thuộc, nỗi sợ mới lại đến: trẻ con sẽ chỉ biết “bấm” mà không còn biết tính nhẩm hay viết tay. Rồi Google ra đời – tiện ích chỉ bằng một cú click – khiến người lớn lo ngại rằng học sinh sẽ bị phụ thuộc, rằng mọi thông tin trên mạng đều dễ dãi và không đáng tin. Khi điện thoại thông minh tràn ngập, nỗi lo tiếp tục lan rộng: trẻ con dán mắt vào màn hình quá nhiều. Đến khi YouTube, TikTok, Reel, Short xuất hiện, người ta lại sợ trẻ con mất thời gian, mất tập trung, mất cả tuổi thơ.
Và hôm nay, đến lượt trí tuệ nhân tạo AI trở thành “kẻ đáng sợ” mới.
Nhưng nếu nhìn lại, chẳng phải những điều từng khiến chúng ta sợ hãi đã trở thành một phần tất yếu của cuộc sống hay sao? Tivi, internet, Google, điện thoại thông minh – tất cả, dù ban đầu gây hoang mang, nhưng cuối cùng đều giúp con người học tập, sáng tạo và kết nối tốt hơn. AI cũng vậy. Nó không phải là “quái vật” đến để cướp đi vai trò của người thầy, mà là một công cụ mạnh mẽ nếu chúng ta biết cách sử dụng.
Thay vì đối đầu với AI, truy tìm dấu vết AI trong bài viết của học sinh, tại sao không khuyến khích học sinh dùng AI một cách thông minh? Thay vì lo sợ học sinh gian lận, hãy công khai các chính sách và hướng dẫn rõ ràng về việc sử dụng AI có trách nhiệm. Thay vì lo rằng AI sẽ làm sai lệch kiến thức lịch sử, hãy dạy học sinh tư duy phản biện để nhận biết và đánh giá thông tin đúng sai.
AI, cũng như mọi tiến bộ công nghệ khác, là tấm gương phản chiếu cách con người sử dụng nó. Nếu ta dùng nó với sự chủ động, tỉnh táo và sáng tạo, AI sẽ giúp việc dạy học trở nên hấp dẫn, hiệu quả và nhân văn hơn.
Vì thế, đừng sợ, hãy… hãy học, hãy thử, hãy khám phá, và hãy để AI trở thành người bạn đồng hành mới trên hành trình đổi mới giáo dục của chúng ta.
Giáo viên Lịch sử
